MAŁA PIĘKNA SŁOWENIA

 

                      Adriatyckie wybrzeże Słowenii; marina w mieście Piran

         

            PIRAN - MIASTO SKANSEN

                         Piran – jedno z najpiękniejszych miast nad Adriatykiem. 

Swoją historią sięga w starożytność. We wczesnym średniowieczu skolonizowane przez Słowian, przez pięćset lat znajdowało się w granicach Republiki Weneckiej, co do dziś uwidacznia się w jego architekturze, sztuce, w kulturze i tradycji. 

Układ wąskich uliczek Starego Miasta jest zgodny ze średniowiecznym założeniem architektonicznym. 

                                       Łodzie cumujące przy Rynku

   

                                                  Pałac Sędziów

   

                                                   Ratusz w Piranie

   

         Rynek - plac Tartiniego; ze wzgórza dominuje katedra pw. św.Jerzego, w jej                  dzwonnicy widoczne wpływy weneckie, kościół św.Piotra i "Benecanka"

Miejskie place to - starszy, Pirvomajski Trg, dziś nieco „zagubiony” w labiryncie uliczek, miejsce występów artystycznych oraz obszerny, reprezentacyjny Plac Tartiniego, powstały w XIXw. To przy nim skupiają się ważne budowle miasta – Pałac Sędziów, Ratusz, średniowieczny kościół św. Piotra, Dom Tartiniego i słynna „Benecanka”czyli Wenecjanka (poł.XVw) – najstarszy dom w mieście. 

Ten zabytkowy budynek ozdobiony loggią i oryginalnymi w swym kształcie, „weneckimi”oknami stanowi doskonały przykład weneckiego gotyku.

           Kamienica wenecka - "Benecanka", najstarszy budynek w mieście

   

                                       Gotycki ganek "Benecanki"

   

                Pomnik Giuseppe Tartiniego na wielkim placu Jego imienia

   

Piran to miejsce narodzin genialnego skrzypka i kompozytora doby baroku, pedagoga i jednego z pierwszych historyków muzyki, Giuseppe Tartiniego (1692-1770). Pamiątki po nim przechowuje się w Domu Jego imienia, jednym z najstarszych w mieście; stojący zaś na placu pomnik twórcy skrzypcowej „Sonaty g-moll z diabelskim trylem”pełnej głębokiego wyrazu w kantylenach oraz niesamowitych tryli, arpeggiów i innych „diabelskich łamańców” wymagającej od wykonawcy wielkiego kunsztu, stał się jednym z symboli Piranu.

                            Uliczka wiodąca do katedry św.Jerzego

Nad miastem dominuje barokowa katedra pw. św.Jerzego z „wenecką”dzwonnicą, z której można podziwiać wspaniałą panoramę; obok niej klasztor Franciszkanów z początków XVIw z pięknymi krużgankami, gdzie odbywają się koncerty, wieczory muzyczne oraz festiwale folklorystyczne.

   

       Dzwonnica przy katedrze, a w niej kopia dzwonu z weneckiej bazyliki św.Marka

   

               Pozostałości murów obronnych Piranu rozebranych w czasie wojen                                napoleońskich

   

                         Barokowa katedra św.Jerzego i taras przed katedrą

   

                       Nawa katedry; po lewej stronie figura Patrona świątyni 

   

   "... a serce Twoje przebije miecz!"- obraz z katedry; częste przedstawianie Matki        Bożej w malarstwie włoskim

   

                           Lśniący Adriatyk i czerwone dachy miasta,

   

                             ... które widać z tarasu katedry aż po...

                                

                           cypel półwyspu Piran i promenadę nadmorską.

 Z tarasu katedralnego spoglądałam na czerwone dachy Piranu, starego miasta leżącego na podłużnym, skalnym cyplu wysuniętym w lśniący w słońcu, błękitny Adriatyk i na pozostałości murów obronnych i cytadeli przypominające, że kiedyś to miasto było twierdzą. Mury rozebrali Francuzi w czasie wojen napoleońskich - Republika Wenecka przestała istnieć już w 1797r.

                  

                                Wąska uliczka wiodąca spod katedry nad Adriatyk

Dzisiejszy Piran to miasto – skansen, które stylem swej zabudowy, atmosferą i widokami przypomina Wenecję.

   

                                       Stare domy przy sennej uliczce

   

                          Dom wzniesiony w stylu weneckiego gotyku (XVw)

   

                         Zabytkowa rotunda i wieża na cyplu półwyspu Piran

   

                                          Kamienna Wenus na nabrzeżu

   

                                                Brzeg Adriatyku w Piranie

   

                    Rotunda, wieża i kościół św. Klemensa na cyplu półwyspu

   

                                                     Ulica Starego Miasta

   

                                       Restauracje i kawiarnie przy promenadzie

   

                                         Chwila odpoczynku podczas spaceru

   

                                        Malownicze wybrzeże Adriatyku

   

                                Statek wpływający do przystani w Piranie

   

                                   Zabytkowa kamienica nad morzem

   

                                                 W cieniu kwitnących drzew

                           

Na zawsze zachowałam w pamięci przyjemną przechadzkę wąskimi uliczkami, wśród zapachu kawy, dźwięków muzyki, przechadzając się uroczym, słonecznym bulwarem nadmorskim, wzdłuż ciągu starych kamienic, kawiarenek i knajpek oraz cumujących u kamienistego nabrzeża jachtów i łodzi.

   

                                                 Żegnaj, piękne miasto!

                                                                                                    Ewa Utracka

   fot. Ewa Utracka

MAŁA, PIĘKNA SŁOWENIA

                      ZABYTKOWA STADNINA

                                                           Stadnina w Lipicy

                            STADNINA W LIPICY

         Bardzo lubię konie. Podziwianie ich urody i umiejętności sprawia mi zawsze przyjemność. Tego lata podczas krótkiego pobytu w Słowenii odwiedziłam ciekawe miejsce z historią w tle – stadninę słynnych lipicanów leżącą wśród lesistych, niewysokich wzgórz i zielonych łąk, w sercu słoweńskiego Krasu.

I oto szłam cienistą aleją starego parku słuchając przez tour – guide’a informacji na temat tutejszej stadniny. Mijałam hotele wśród zieleni oraz grupy turystów przybyłych tu jak ja, by zobaczyć te piękne zwierzęta w miejscu będącym kolebką ich rasy, w ich naturalnym środowisku. 

Stadninę w Lipicy założył w 1580r arcyksiążę Karol II Habsburg na potrzeby dworu cesarskiego, a konkretnie Hiszpańskiej Dworskiej Szkoły Jazdy i odtąd konie lipicańskie dzieliły losy ziem cesarstwa Habsburgów. 

W Lipicy krzyżowano zwierzęta starych ras krajowych z hiszpańskimi i neapolitańskimi, by w efekcie otrzymać reprezentacyjne, eleganckie konie – siwe, bo na takie było w owym czasie zapotrzebowanie na dworach Europy. 

Dziś ta stadnina to ponad 450 lat tradycji w hodowli, „dom” ok.350 – 400 koni i wypracowanie klasycznej lipiańskiej szkoły jazdy.

                         W PARKU, NA WYBIEGU

Tutejsze lipicany to prawdziwa końska arystokracja charakteryzująca się wyniosłą, dostojną posturą, inteligencją, posłuszeństwem, talentem do nauki i dalszego rozwijania umiejętności.

                                                             Lipicany

   

                                 Matka z dzieckiem - ciemnej maści pasą się,

 Przystanęłam przy ogrodzeniu wybiegu dla matek i młodzieży i zauważyłam, że wszystkie źrebaki są ciemnego umaszczenia. Później dowiedziałam się, że to cecha charakterystyczna lipicanów i że przybierają one siwe umaszczenie między 5-tym a 10-tym rokiem życia. Matki były pięknie zbudowane, o wyrazistych oczach.

                                              ..."pozują" do zdjęcia.

   

                                                   Spacer rodzinny

   

                                                        Macierzyństwo

Miło mi było przyglądać się, jak się pasą, jak cierpliwie karmią swoje potomstwo i biegają. Każdy źrebak trzymał się jak mógł najbliżej matki instynktownie ocierając się o jej bok. 

W pewnym momencie po drugiej stronie alejki, za ogrodzeniem, dał się słyszeć tętent; to biegło „młode dziewczę” głośno i wesoło rżąc, po czym zniknęło za zakrętem. Widać wzbudziła zainteresowanie starszych koleżanek, coś po swojemu „powiedziała”, bo stado nieco sennych matek wyraźnie się ożywiło; tu i tam przez chwilę słychać było rżenie jakby w odpowiedzi. 

Idąc w głąb parku widziałam turystów z dziećmi. Do jednej z rodzin zbliżyła się instruktorka prowadząc osiodłanego kucyka. 

             Przyszły adept jeździeckiego kunsztu, osiodłany kucyk i...jazda!

A, więc tutaj milusińscy też mają swoją przyjemność – mogą pod okiem fachowca zakosztować jazdy konnej - pomyślałam kierując się w stronę rozległego, niewysokiego budynku, maneżu.

                        W LIPICKIEJ UJEŻDŻALNI

 

                                                  Skwer przed ujeżdżalnią

Zajęłam miejsce na widowni. Kilka amazonek i jeździec zaprezentowało codzienny trening swoich podopiecznych wykonując elementy ujeżdżania – dla mnie, amatorki – drobnych, kroków, zmiany tempa, zwrotów, w których nawet tak niewprawne oko, jak moje mogło dostrzec posłuszeństwo człowiekowi, chęć do nauki i harmonię w relacji konia z jeźdźcem. 

                                       Trening i pokazy w ujeżdżdżalni

Te cechy można było dostrzec u 19-letniego ogiera prowadzonego na długiej uździe i „układanego” przez dwóch instruktorów. Konisko nieco stremowane obecnością widowni, pewnie też i błyskiem fleszy, ambitnie robiło, co mogło, żeby nauczyć się kroków i zadowolić opiekunów. 

4-letni źrebak, jeszcze nie całkiem siwy, wyraźnie się denerwował próbując wykonywać elementy pokazu, który trzeba było na chwilę przerwać, żeby się uspokoił. 

   

                                             Szkolenie młodego konia

   

                                       Klasyczna, lipicańska szkoła jazdy

Z gracją i dostojeństwem w ruchach wykonywał swój pokaz tandem piękny siwek – jeździec. Szkolenie konia trwa zwykle 5 do 6-ciu lat, potem może on startować w konkursach. 

   

                                                  Pokaz ujeżdżania

   

                                                 Element ujeżdżania

   

                                                     Zakończenie pokazu

Blisko godzinę trwał pokaz sztuki jeździeckiej tutejszej szkoły jazdy eksponującej szlachetne cechy lipicana.

   

                                       Obrazek z uliczki w Lipicy

                          ZABYTKI W STADNINIE

Po opuszczeniu ujeżdżalni udałam się do części historyczno – muzealnej stadniny. 

   

                                                Ach, te dziewczyny!

   

Pełnymi słońca uliczkami, w ciszy pomimo obecności grup zwiedzających, spacerkiem szłam zaglądając do stajni dla koni zaprzęgowych (z pewnym zdziwieniem zauważyłam, że przeważnie są to klacze), do starych pomieszczeń szpitala dla koni, do pierwszej w Lipicy, krytej ujeżdżalni z drewnianym stropem, z poł.XIXw. Najstarszym napotkanym budynkiem był dwór biskupa Triestu z XVIw – od wielu lat siedziba dyrekcji stadniny.

   

                             Część muzealno-zabytkowa lipickiej stadniny

 Obok mieści się kolekcja pojazdów zaprzęgowych od 1870r do dziś.

   

                                       Z kolekcji pojazdów zaprzęgowych

   

                       Zabytkowa stajnia Velbanca z 1703r, użytkowana do dziś

   

                                   Najstarszy i najważniejszy obiekt w stadninie

 

Najważniejszym na terenie stadniny budynkiem jest zabytkowa stajnia Velbanca z 1703r pozostająca w użyciu od ponad trzystu lat. Jak i dziś, przed wiekami nad każdym boksem jest podana nazwa konia, data jego urodzenia i dane rodziców. 

   

                              Młoda lokatorka "panieńskiego pokoju" w stajni

   

                                                          Pięknooka

                            Pierwsza kryta ujeżdżalnia koni (poł. XIXw)

   

                              Dobrze zachowany drewniany strop obiektu

Odwiedzając muzeum konia lipicańskiego, Lipikum, można wiele dowiedzieć się z historii hodowli tej wspaniałej rasy, zobaczyć stare księgi z rodowodami wielu wyhodowanych tu zwierząt; można oglądnąć obrazy i rysunki przedstawiające różne wydarzenia z udziałem tutejszych koni.

   

                                     W muzeum lipicana, Lipicum

 

Na trasie spaceru jest niewielki kościół pw. św.Antoniego Padewskiego o barokowym wystroju wnętrza, nastrojowy, popularne miejsce do zawierania ślubu przez młode pary, w ostatnich latach.

                                  Kościół św.Antoniego Padewskiego w Lipicy

   

                                      Barokowy wystrój wnętrza kościoła

Uwagę zwracają liczne studnie przed stajniami. W pobliżu stajni Velbanca jest najstarsza spośród nich, dostarczająca wodę ze źródeł termalnych, co umożliwiało pojenie koni zimą. Uliczkę zamyka zabytkowy budynek(XVIw) ze studnią.

   

                                   Najstarszy budynek w stadninie(XVIw)

Jeszcze krótki spacer parkową alejką do centrum informacyjnego.

Minęło południe, nadszedł czas dla mnie na pokrzepiającą odrobinę kofeiny w aromatycznej kawie i ciastko oraz chwilę wyciszenia i odpoczynku przed opuszczeniem tego uroczego miejsca – jednej z najstarszych stadnin na świecie. I wyruszyłam dalej - po następną porcję wiedzy i wrażeń.

                                                                                                      Ewa Utracka

fot. Ewa Utracka